Kars Güncel- İlimiz sınırları içinde bazı esnaf, firma ve işletmelerin dövizde meydana gelen dalgalanmayı fırsat bilerek vatandaşlarımızın ihtiyaçlarına yönelik piyasa koşullarında sunulan mal ve hizmetlere fahiş fiyat uyguladığı; bazı ürünleri ise stoklarında bekleterek fiyat artışına neden olduğu, halkın esenliğini ve refahını tehdit edici davranışların ortaya çıktığı görülmüştür. Haksız fiyat artışları ve stokçuluk karşısında mağdur olan vatandaşlarımızın ve iyi niyetli işletmelerin haklarını korumak için gerekli tedbirlerin alınması amacıyla yayınlanan 2018/05 SAYILI GENEL EMİR şu şekilde;
"Vatandaşlarımızın refah, huzur ve mutluluğunu sağlamak; temel hak ve hürriyetlerini
korumak Devletimizin asli görev ve sorumluluklarındandır. Ayrıca vatandaşlarımızın
ihtiyaçlarının teminine yönelik piyasa koşullarında sunulan mal ve hizmetlere erişiminin
güvence altına alınması da Devletimizin yasal sorumlulukları arasındadır. Kamu hizmetleri ile
piyasa koşullarında mal ve hizmet sunumu kamu düzeninden etkilenmekte; bu hizmet ve
sunumlarda olası aksamalar da kamu düzenini bozabilmektedir. Vatandaşlarımızın günlük
hayatlarının aksama ve sıkıntı olmaksızın idamesine ilişkin her türlü tedbiri alma yetki, görev ve
sorumluluğu ise şüphesiz kamu idarelerine aittir.
İlimiz sınırları içinde bazı esnaf, firma ve işletmelerin dövizde meydana gelen dalgalanmayı
fırsat bilerek vatandaşlarımızın ihtiyaçlarına yönelik piyasa koşullarında sunulan mal ve
hizmetlere fahiş fiyat uyguladığı; bazı ürünleri ise stoklarında bekleterek fiyat artışına neden
olduğu, halkın esenliğini ve refahını tehdit edici davranışların ortaya çıktığı görülmüştür. Haksız
fiyat artışları ve stokçuluk karşısında mağdur olan vatandaşlarımızın ve iyi niyetli işletmelerin
haklarını korumak için gerekli tedbirlerin alınması gerekmektedir.
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası nın 167 nci maddesine göre Devlet para, kredi, sermaye,
mal ve hizmet piyasalarının sağlıklı ve düzenli işlemelerini sağlayıcı ve geliştirici tedbirler alır;
...,
5442 sayılı İl İdaresi Kanunu nun 9 uncu maddesinin (ç) fıkrasında; "Kanun,
Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ve diğer mevzuatın verdiği yetkiyi kullanmak ve bunların
yüklediği ödevleri yerine getirmek için valiler genel emirler çıkarabilir ve bunları ilan ederler.,
5442 sayılı İl İdaresi Kanunu nun 11 inci maddesinin (c) fıkrasında; İl sınırları içinde
huzur ve güvenliğin, kişi dokunulmazlığının, tasarrufa müteaallik emniyetin, kamu esenliğinin
sağlanması ve önleyici kolluk yetkisi valinin ödev ve görevlerindendir.
Bunları sağlamak için vali gereken karar ve tedbirleri alır. Bu hususta alınan ve ilan olunan
karar ve tedbirlere uymayanlar hakkında 66 ncı madde hükmü uygulanır.,
Anılan Kanun un 66 ncı maddesinde; "İl genel kurulu veya idare kurulları yahut en büyük
mülkiye amirleri tarafından kanunların verdiği yetkiye istinaden ittihaz ve usulen tebliğ veya
ilan olunan karar ve tedbirlerin tatbik ve icrasına muhalefet eden veya müşkülat gösterenler
veya riayet etmeyenler, mahallî mülkî amir tarafından Kabahatler Kanununun 32 nci maddesi
hükmü uyarınca cezalandırılır. Ancak, kamu düzenini ve güvenliğini veya kişilerin can ve mal
emniyetini tehlikeye düşürecek toplumsal olayların baş göstermesi hâlinde vali tarafından kamu
düzenini sağlamak amacıyla alınan ve usulüne göre ilan olunan karar ve tedbirlere aykırı
davrananlar, üç aydan bir yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılır.,
5326 sayılı Kabahatler Kanunu nun Emre aykırı davranış başlıklı 32 nci maddesinde;
Yetkili makamlar tarafından adlî işlemler nedeniyle ya da kamu güvenliği, kamu düzeni veya
genel sağlığın korunması amacıyla, hukuka uygun olarak verilen emre aykırı hareket eden kişiye
yüz Türk Lirası idarî para cezası verilir. Bu cezaya emri veren makam tarafından karar verilir.
...,
6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun un 6 ncı maddesinde; Bir malın
sunumu ve satışından kaçınma ile bir hizmetin sunumundan kaçınma hallerinin denetimi,
uygulanması ve izlenmesine ilişkin görevlerde belediyeler yetkili kılınmıştır.,
6585 sayılı Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun un 17 nci maddesinin 2
nci fıkrasında; Yetkili idareler, yetki alanlarıyla sınırlı olmak kaydıyla, doğrudan veya
Bakanlığın talebi üzerine, bu Kanun hükümleri çerçevesinde perakende işletmeler nezdinde ön
inceleme mahiyetinde olmak üzere gerekli denetim ve uygulamaları yapmak ve önlemleri
almakla görevli ve yetkilidir.,
Perakende Ticarette Uygulanacak İlke ve Kurallar Hakkında Yönetmelik in 16 ncı
maddesinde; Yetkili idareler, doğrudan veya Bakanlığın talebi üzerine perakende işletmeler
nezdinde ön inceleme mahiyetinde denetim yapmakla görevlidir.
hükümleri bulunmaktadır.
Bu itibarla kamu düzeni ve güvenliğinin korunması, vatandaşlarımızın mağduriyetlerinin
önlenmesi ve haksız rekabetin önüne geçilmesi amacıyla;
- İlimiz sınırları içerisinde faaliyet gösteren esnaf, firma ve her türlü işletme tarafından
sunulan mal ve hizmetlerin haklı bir neden olmaksızın fiyatlarının yükseltilmemesi,
- Ürünlerin piyasaya arzlarının geciktirilmemesi ve stokçuluk yapılmaması,
- Satılan malın üretim yeri, ayırıcı özelliği, tüm vergiler dahil satış fiyatı, birim satış
fiyatı, satış fiyatı ve birim fiyatının uygulanmaya başladığı tarih, üretim yeri Türkiye olan mallar
için Ticaret Bakanlığınca tespit ve ilan edilen şekil, logo veya işaret şartlarına uyulması,
- Ürünlerde kullanılan etiketlerin tarife ve fiyat listelerinin üzerindeki rakam ve
harflerin okunabilir, düzgün, eksiksiz, gerçeğe uygun, yeterli büyüklükte ve başka rakam, kelime
ve işaretlerle karışıklığa sebebiyet vermeyecek şekilde kullanılması,
- Tarife ve fiyat listelerinin hangi mala ait olduğunun tüketiciler tarafından kolaylıkla
görülebilmesi ve okunabilmesi hususlarına riayet edecektir.
Başta zabıta birimleri olmak üzere yetkili birimlerce denetim faaliyetlerine ağırlık verilecek,
yapılan denetimler sırasında aksine hareket edenlerin tespit edilmesi halinde yukarıda belirtilen
mevzuat hükümleri çerçevesinde adli ve idari işlemler yapılarak idari para cezası uygulanacaktır.
Bu Genel Emir yayımı tarihinden itibaren yürürlüğe girer."