Kars gravyeri, 1878 yılında İsviçreli bir peynir üreticisi olan David Moser'in Kars, Boğatepe'yi ziyareti sırasında bölgeyi peynir yapımına uygun bulması ile ortaya çıktı.
İsviçre'den Kars'a Uzanan Tarihi Lezzet
Kars gravyeri, 1878 yılında İsviçreli bir peynir üreticisi olan David Moser'in Kars, Boğatepe'yi ziyareti sırasında bölgeyi peynir yapımına uygun bulması ile ortaya çıktı. Köyde küçük bir peynir fabrikası kurulmasından kısa bir süre sonra Gravyer üretimi Boğatepe'nin ana endüstrisi haline geldi.
Kars Gravyer peyniri veya kısaca Kars gravyeri, İsviçre kökenli Gravyer peynir ailesine ait Türk peynir çeşidi. Genellikle saf inek sütü veya inek ve keçi sütü karışımı ile yapılır. Kars gravyeri, hikâyesi, 93 Harbi olarak da bilinen 1877-78 Osmanlı-Rus Savaşı ile başlar.. İsviçre'den yola çıkıp Balkanlar'dan ve Karadeniz'in kuzeyinden geçerek önce Rusya, Kafkasya ve son olarak da Anadolu'ya ulaşan uzun bir yolculuğun ardından gerçekleşir.
İsviçre’deki Gruyere peynirinden adını alan Kars gravyer peyniri, 1830’lu yıllarda Rusların teşvikiyle Alplerden Kafkasya’ya gelen oradan Kars-Ardahan bölgesine göç eden İsviçreliler tarafından getirilmiştir. Osmanlı-Rus Harbi neticesinde 1878’de Kars ilinin Rusların eline geçmesiyle, Kafkaslardan gelen İsviçreliler o dönem bir tren istasyonu olan Boğatepe köyünde, 1890’da, ilk işletmeyi kurarak Kars Gravyer peynirinin serüvenini başlatmışlardır. Daha sonra Ruslar tarafından yöreye yerleştirilen Malakanlar gravyer ve kaşar üretimini sürdürmüşler, ardından 1920’de Kars’ın Türklerin eline geçmesiyle Malakanlar Rusya'ya göçmüş, yerine Kafkasların Borçalı bölgesi civarından gelerek yöreye yerleşen Karapapak Türkleri, Malakanların çekilme sürecinde gravyeri ve kaşarı onlardan öğrenerek günümüze kadar üretimini sürdürmüşlerdir. Kars gravyeri, İsviçre kökenli bir peynirdir. Adını İsviçre’nin bir kasabası olan La Gruyeres'den alır. Gravyer Türkiye ile İsviçre arasında ortak bir kültür ve tat olarak yüzyıllardır bu topraklarda yaşamaktadır.
I. Dünya Savaşı'nın sonuna kadar Kars’ın idaresini elinde bulunduran Ruslarla yapılan kültürel etkileşim sonucu gravyerin yapılışı İsviçreli peynir ustalarının yanında çalışan Kars ve civarında yaşayan Terekemeler tarafından öğrenilmiş böylece yıllar içerisinde hem gravyerin üretimi artmış hem de kullanımı yaygınlaşmıştır. Ekonomik ve kültürel bir hareketle İsviçre’den başlayıp Kars’ta son bulan bu uzun soluklu göçten bize gravyer peynirin yapımı miras olarak kalmıştır. Gravyer peyniri, inek sütünden yapıldığı için Türkiye’ye de uyum sağlamıştır ve günümüzde Kars’ta üretimi yapılmaktadır.
Tadıyla, rengiyle, yapısıyla diğer peynirlerden ayrılan bu harika lezzeti KARS GRAVYERİNİ deneyimlemenizi şiddetle tavsiye ederiz.